انفجار در بلندی‌های جولان، زیر سر اسرائیل یا حزب الله | آیا جنگ تمام عیاری در راه است؟
رویداد۲۴ | لیلا فرهادی: روز شنبه حمله‌ای موشکی به یک زمین فوتبال در بلندی‌های جولان، منجر به کشته‌شدن ۱۲ کودک شد. در پی این حادثه اسرائیل مدعی شده این حمله توسط حزب‌الله لبنان انجام شده و آن‌ها باید تاوان کارشان را بدهند. لبنان از روز یکشنبه در حالت هشدار قرار گرفته، بسیاری از کشور‌های غربی از جمله بریتانیا، کشور‌های اروپایی و آمریکا به شهروندانشان در مورد سفر به لبنان هشدار داده‌اند و رسانه‌ها از یک جنگ احتمالی خبر می‌دهند. رویداد ۲۴ در این گزارش جزییات حادثه را شرح و ادعای هر یک از طرف‌ها را مورد بررسی قرار داده است.
ماجرا از چه قرار است؟
روز شنبه، انفجار یک ماده منفجره در یک زمین فوتبال در شهرک «مجدل شمس» در بلندی‌های جولان منجر به کشته‌شدن ۱۲ کودک شد. سوریه می‌گوید این سرزمین همیشه متعلق به آن‌ها بوده و قول داده که این سرزمین را پس گیرد، اما اسرائیل که از سال ۱۹۸۱ این ناحیه را اشغال کرده مدعی است که این ارتفاعات برای دفاع از خودش حیاتی است و برای همیشه در دستانش خواهد ماند.
حدود ۲۰۰۰۰ شهرک‌نشین یهودی در بلندی‌های جولان زندگی می‌کنند. این شهرک‌ها در واقع محل استقرار پایگاه‌های نظامی اسرائیل و پست‌های شنود این رژیم هستند و بر اساس قوانین بین‌المللی غیرقانونی تلقی می‌شوند.
کودکان کشته‌شده شهروندان اسرائیلی نبودند (دروزی‌هایی که در سرزمین‌های اشغالی بلندی‌های جولان متعلق به سرزمین‌های سوریه زندگی می‌کنند تمایلی به دریافت شهروندی اسرائیل ندارند). با این حال اسرائیل حزب‌الله را مقصر دانسته و اصرار دارد که از لبنان انتقام بگیرد.
این حمله تنش‌ها را بین اسرائیل و حزب‌الله لبنان افزایش داده است. حزب الله مسئولیت خود را رد کرده و می‌گوید که این کودکان توسط موشک پدافند هوایی گنبد آهنین اسرائیل کشته شدند.
اسرائیل چه می‌گوید؟
اسرائیلی‌ها ادعا می‌کنند حمله کار حزب‌الله بوده و موشکی که به سمت بلندی‌های جولان شلیک شده از نوع فلق-۱ و متعلق به ایران است.
ارتش اسرائیل در بیانیه‌ای که در توییتر منتشر کرده، مدعی شده است که موشک فلق-۱ ساخت ایران به روستای دروزی مجدل شمس در بلندی‌های جولان اصابت کرده که منجر به کشته شدن ۱۲ کودک شده است.
در بیانیه ارتش اسرائیل آمده: «ایران پول خود را خرج می‌کند تا نیرو‌های نیابتی خود برای ارتکاب اقدامات تروریستی علیه غیرنظامیان بی‌گناه تسلیح کند.»
وب‌سایت میدل‌ایست‌آی گزارشی منتشر کرده و می‌گوید به نظر می‌رسد که هیچ یک از تصاویری که ارتش اسرائیل از ترکش‌های ادعایی منتشر کرده، ربطی به محل انفجار نداشته است.
آن‌ها نقشه‌ای را منتشر کردند و مدعی شدند این نقشه مسیر پرتاب موشک از لبنان به مجدل شمس را نشان می‌دهد. اسرائیل مدعی شد که موشک از منطقه مزارع شبعا در جنوب شرقی لبنان پرتاب شده است.
این ادعا‌ها توسط یک امدادگر ناشناس اسرائیلی در گفتگو با تلویزیون العربی رد شده است. این فرد گفته که شاهدان به او گفتند که ترکش متعلق به یک موشک گنبد آهنین اسرائیل است.
شاهدان دیگری که به شرط ناشناس‌ماندن با العربی صحبت کردند، گفتند که موشکی را دیده‌اند که از کوه هرمون در مرز لبنان و سوریه به سمت زمین فوتبال پرتاب می‌شد.
پس از حمله به مجدل شمس، دانیل هاگاری، سخنگوی ارتش اسرائیل به اشتباه قربانیان را «شهروندان اسرائیلی» معرفی کرد.
به گزارش هاآرتص، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، تلاش کرده تا با خانواده قربانیان ملاقاتی را ترتیب دهد، اما آن‌ها نپذیرفتند.
ویدئویی در روز یکشنبه منتشر شده که نشان می‌دهد دروزی‌های سوری ساکن مجدال شمس سعی می‌کنند از حضور اسرائیلی‌ها در مراسم خاکسپاری کودکان کشته شده جلوگیری کنند. یک نفر در ویدئو فریاد می‌زند: «از اینجا برو ای جنایتکار، ما تو را در جولان نمی‌خواهیم.»
با این حال نتانیاهو قول داده انتقام سختی از حزب‌الله بگیرد.
حزب‌الله چه می‌گوید؟
بیشتر بخوانید: حزب‌الله ارتباط با حمله موشکی به «مجدل الشمس» را تکذیب کرد
حزب‌الله لبنان مدعی شده در حمله موشکی به زمین فوتبالی در روستای مجدل شمس واقع در بلندی‌های جولان، نقشی نداشته است. خبرگزاری المیادین بیانیه‌ای را به نقل از حزب‌الله منتشر کرده و گفته این گروه تاکید دارد که هیچ ارتباطی با حادثه نداشته و همه ادعا‌های دروغین درباره نقش حزب‌الله را رد می‌کند. این رسانه که نزدیک به حزب‌الله لبنان است در گزارشی به طور مفصل ادعای خود را شرح داده است.
مقامات اسرائیلی گفته‌اند که نیرو‌های آن‌ها توانستند موشک مورد استفاده در این حمله را شناسایی کنند و این موشک از نوع فلق-۱ بوده است. المیادین ویژگی‌های راکت فلق-۱ را شرح داده و نوشته این موشک از نوع کالیبر ۲۴۰ میلی متر، به طول ۱۳۲۰ میلی متر، برد تخمینی ۱۰ کیلومتر، حداکثر سقف پرواز ۳.۵ کیلومتر، دارای کلاهک ۵۰ کیلوگرمی با قابلیت انفجار بالا و سوخت جامد است.
بر اساس این گزارش، کلاهک‌های انفجاری قوی معمولاً حاوی مخلوطی از مواد منفجره در کنار اجزایی هستند که به عنوان ترکش عمل می‌کنند و بنابراین به دنبال برخورد آن‌ها با یک سطح، یک حفره بزرگ باید تشکیل شود.
این رسانه نوشته از سوی دیگر موشک فلق کمتر از دو ثانیه پس از شلیک سوخت جامد را تخلیه می‌کند.
المیادین می‌گوید شواهد جمع‌آوری‌شده از محل برخورد نشان می‌دهد حفره ایجاد‌شده توسط موشکی که به زمین فوتبال در مجدل شمس برخورد کرده، حدود ۲ متر عرض و چند سانتی‌متر عمق دارد. این نشان می‌دهد که کلاهک منفجر شده در منطقه به مراتب کمتر از ۵۰ کیلوگرم و برد ۱۰ کیلوگرم داشته است. این مقدار در مقایسه با حفره‌ای که موشک فلق-۱ ایجاد می‌کند و سیمان را می‌تواند بشکافد بسیار کمتر است.
حزب الله لبنان می‌گوید هیچ یک از این اتفاقات در حادثه مجدل شمس رخ نداده است. رسانه این گروه مدعی است که حادثه در زمین فوتبال در بلندی‌های جولان نتیجه انحراف یکی از موشک‌های ضد هوایی گنبد آهنین از مسیرش است که به این منطقه اصابت کرده است. حزب الله از این هم فراتر رفته و موشکی که به زمین فوتبال برخورد کرده را از نوع موشک‌های زمین به هوایی تامیر اسرائیل خوانده است.
المیادین نوشته: حفره ایجاد‌شده بیشتر به خسارت ناشی از برخورد موشک تامیر شباهت دارد. موشک تامیر که از موقعیت نزدیک پرتاب می‌شود احتمالا حاوی مقدار قابل توجهی سوخت بوده، زیرا موشک پدافند هوایی برای پرواز در حدود ۷۰ کیلومتر طراحی شده است. این بدان معناست که بیشتر سوختی که برای پرواز موشک پس از برخاستن در نظر گرفته شده بود، منفجر شده و گلوله آتشی را که در ویدئو‌ها مشاهده می‌کنید تولید کرده است. این در حالی است که از کلاهک‌های انفجاری قوی مانند موشک فلق-۱ نباید انتظار انفجار گلوله‌های آتشین بزرگ داشته باشید و در عوض باید منتظر ترکش‌های بیشتر باشید.
این رسانه گفته در ماه‌های گذشته بار‌ها اتفاق مشابهی رخ داده که توسط دوربین‌ها به صورت زنده ضبط شده‌اند. همین موشک اسرائیلی در ۶ نوامبر ۲۰۲۳ به یک بیمارستان در تل آویو هم برخورد کرده بود.
این رسانه حتی توضیحاتی درباره نواقص گنبد آهنین داده که منجر به انحراف موشک‌های ضدهوایی این سامانه می‌شود. المیادین نوشته: این مشکلات شامل خطا‌های رادار رهگیری، جستجوگر رادار معیوب و سنسور خود انفجاری معیوب است. خطرناک‌ترین آن‌ها نقص در حسگر‌های خود منفجر شونده است که اپراتور‌ها را در نابودی موشک‌های سرکش زمین به هوا ناتوان می‌کند.
آیا موشک اسرائیلی به مجدل شمس اصابت کرده است؟
المیادین نوشته به احتمال زیاد خطا در یک موشک زمین به هوا شلیک شده از پرتابگر گنبد آهنین که درست در پشت منطقه مجدل شمس جاسازی شده، باعث قتل‌عام در این منطقه شده است.
مجدل شمس نقطه‌ای از شهرک‌ها و شهر‌هایی است که در سال ۱۹۶۷ توسط «اسرائیل» اشغال شده است. اکثریت قریب به اتفاق جمعیت این منطقه را دروزی‌های عرب سوری و اقلیتی از شهرک‌نشینان اسرائیلی تشکیل می‌دهند.
حزب‌الله لبنان می‌گوید این شهر و سایر شهر‌های مشابه، که در آن بومیان به طور قابل توجهی در آن ساکن هستند، از ۸ اکتبر ۲۰۲۳ زیر آتش مستقیم مقاومت اسلامی در لبنان قرار نگرفته‌اند. هرچند حزب الله تسلیحات بسیار دقیقی مانند موشک‌های هدایت‌شونده ضد تانک و پهپاد‌ها را به سمت مواضع نظامی اسرائیل در شهر‌هایی مانند عرب الارمشه پرتاب کرده، اما هرگز هیج موشکی به سمت این شهر‌ها شلیک نکرده است. رسانه رسمی حزب‌الله لبنان می‌گوید: به طور خاص، منطقه مجدل شمس در طول نزدیک به ۳۰۰ روز درگیری شدید در نزدیکی مرز لبنان و فلسطین هرگز مورد حمله حزب‌الله قرار نگرفته است.
این رسانه اضافه کرده که حزب‌الله در گذشته از پذیرفتن مسئولیت حوادث ناگواری مانند حادثه جنگ در لبنان در سال ۲۰۰۶ که موشک پرتاب شده توسط حزب‌الله به خانه‌ای در النصیره اشغالی اصابت کرد، ابایی نداشته و مسئولیت این خطا را پذیرفته است. اشاره رسانه حزب‌الله به حادثه‌ای در ۱۹ جولای ۲۰۰۶ است. در آن زمان سید حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله از خانواده قربانیان النصیره حادثه بابت خطای به وجود آمده عذرخواهی کرده بود.
آیا جنگ محتمل است؟
عبدالله بوحبیب، وزیر خارجه لبنان به بی‌بی‌سی گفته که فکر نمی‌کند حزب‌الله این حمله را انجام داده باشد.
الجزیره در گزارشی به به نقل از تحلیلگران نوشته: «به نظر می‌رسد اسرائیل می‌خواهد از این حمله برای جلب حمایت داخلی و بین المللی برای یک حمله بزرگ به لبنان استفاده می‌کند.»
صفحه رسمی توییتر اسرائیل، تصویری از پرچم اسرائیل و دروزی‌ها را با عنوان: «ما همه دروزی هستیم» منتشر کرده است.
با این حال به گزارش الجزیره، ژنرال‌های ارشد ارتش اسرائیل به با نتانیاهو بر سر جنگ غزه و درگیری بیشتر با حزب‌الله لبنان اختلاف دارند. در ماه ژوئن، دانیل هاگاری، سخنگوی ارتش اسرائیل گفت: «هرکس فکر می‌کند ما می‌توانیم حماس را نابود کنیم، اشتباه می‌کند.» نتانیاهو بار‌ها این جمله را گفته که هدف اسرائیل در غزه از بین بردن حماس است.
ماریاو زونزین تحلیل گر ارشد اسرائیل-فلسطین در گروه بین‌المللی بحران به الجزیره گفته که یک جنگ همه‌جانبه علیه حزب‌الله که سرسخت‌ترین دشمن اسرائیل در منطقه است از نابودی حماس هم بزرگتر است.
ایالات متحده اعلام کرده که نمی‌خواهد شاهد درگیری گسترده‌تر باشد.
زونزین گفته: نتانیاهو – یا حتی یوآو گالانت، وزیر دفاع، که ممکن است تأثیر بیشتری در تصمیم‌گیری برای جنگ داشته باشند – خواهان یک جنگ همه‌جانبه نیستند. اما آن‌ها فکر می‌کنند که می‌توانند بدون ایجاد تنش قابل توجه، به لبنان حمله کنند و در این تحلیل خطرات را دست‌کم گرفته‌اند.
